وبلاگ دینی علمی تفریحی استاد حاج مشهدی کربلایی کشاورز

در علوم رایانه، به هر وسیله یا قطعه ای که توانایی نگهداری اطلاعات را داشته باشد، حافظه میگویند و این حافظه ها در دو نوع کلی دسته بندی میشوند 

1. حافظه اصلی که به آن «حافظه اولیه» یا «حافظه درونی» نیز می‌گویند .
2. حافظه جانبی که به آن «حافظه ثانویه» یا «حافظه کمکی» نیز می‌گویند.

یکی از این نوع حافظه ها ROM هست ، قبلاً در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران در مورد تفاوت بین حافظه RAM و ROM در چیست ؟ صحبت شد در این مطلب میخواهم فقط در مورد ROM کامپیوتر وظیفه این قطعه سخت افزاری و انواع ROM صحبت کنم، همانطور که از اسم این حافظه مشخص است حافظه ای است "فقط خواندنی" Read Only Memory یک مدار کوچکی است که روی مادربورد است که دارای اطلاعاتی است که شرکت سازنده آن را پر میکند اطلاعات داخل این قطعه ممكن است به دفعات اجرا شود پس از اهمیت نسبتاً مهمی برخوردار است و بر عکس RAM اطلاعاتی که داخل ROM ها قرار دارد غیر فرار است یعنی با خاموش شدن برق اطلاعات داخل آن از بین نمیرود. 

انواع ROM ها

• ROM
• PROM
• EPROM
• EEPROM

حافظه ROM یا Read Only Memory چیست ؟

حافظه ROM مخفف کلمات Read Only Memory یا حافظه فقط خواندنی است و همانطور که از نامش هم پیداست برای نوشتن داده ها طبیعتا از این نوع حافظه استفاده نمی شود. هر کامپیوتر برای اینکه بتواند به درستی فرآیند Startup را انجام دهد و سیستم عامل را Load کند به یک فضا نیاز دارد تا دستورالعمل های مربوط به Startup سیستم را در آن نگهداری کند و حافظه ROM دقیقا همین محل است اطلاعات داخل حافظه ROM غیر قابل تغییر است و اگر بخواهید این اطلاعات را از روش های دیگری تغییر دهید ممکن است فقط با تغییر یک بیت جابجایی اطلاعات نادرست مجلور به تعویض ROM گردید چون این کار بسیار حساس و مهم می باشد و به همین خاطر ساختن ROM دشوار و پر خطا است این حافظه برق کمی مصرف میکند و از جنس نيمه هادي به شكل یک IC می باشد ، يک کامپیوتر براي راه اندازی سيستم یا روشن کردن سیستم نیاز به یک سری دستورالعمل دارد که دائماً تکرار میشود پس به خاطر تکرار دائم این دستورات پس از هر بار راه اندازی نیاز به مکانی است که این داده ها نگه داری شوند و قطعاً حافظه RAM یا هارد محل مناسبی برای اینکار نیست به همین خاطر از IC استفاده مي شود كه میتوان داده ها را يك بار در آن نوشت و اين داده ها بدون وجود جريان الكتريكی به صورت دائم باشد . 

حافظه PROM یا Programmable Read Only Memory چیست ؟

PROM یا Programmable Read-Only Memory نوعی ROM است که قابل اطلاعات دهی توسط کاربران است. این کار با استفاده از وسیله یا دستگاه مخصوص که ROM Programer یا سوزاننده ( Burner ) انجام می‌شود. ضمناً پس از مقدار دهی به بیت‌های PROM دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد. ساختار PROM مانند ROM است ولی در هر بیت سطر - ستون آن از یک فیوز استفاده شده ، PROM تا حد زیادی به الکتریسیته ساکن حساس است و قرار گرفتن آن در محیطی که دارای بار الکتریکی ساکن است باعث سوختن فیوز‌ها می‌شود ، وظیفه programer سوزاندن فیوز ها است زمانی که یم فیوز سالم است به منزله یک بودن آن بیت است ، معمولاً چیپ ها با 5 ولت جریان فعال می شوند و زمانی که برنامه ای را بر روی چیپ های PROM می نویسیم یا Program میکنیم، جریانی بیشتر از 5 ولت که بیشتر 12 ولت است اجرا میکنیم که این باعث سوختن فیوزهای آدرس هایی می شود که ما می خواهیم. یادتان باشد شما همواره میتوانید یک را به صفر تبدیل کنید ولی برعکس آن ممکن نیست. 

حافظه EPROM یا Erasable Programmable Read Only Memory چیست ؟

توسط دستگاه مخصوصی که فرکانس معینی از فرا بنفش را از خود عبور میدهد میتوان حافظه ای خواندنی و تنوشتنی داشت به نام EPROM یا Erasable Programmable Read - Only Memory این حافظه مشکل یک بار خواندن اطلاعات ROM و PROM را حل میکند و این نوع از ROM ها رامیتوان بارها پر و خالی کرد . EPROM نیز مانند دیگر ROM ها از سطر و ستون استفاده می‌کند ولی همانند RAM در EPROM هر خانه حافظه دارای دو ترانزیستور است برای خالی کردن اطلاعات EPROM نیاز به انرژی فرا بنفش زیادی در حدود فرکانس 253 نیاز داریم تا الکترون‌های بین دو ترانزیستور را به حرکت در بیارد و آن‌ها را تخلیه کند. چون فرا بنفش نمیتواند وارد شیشه و پلاستیک گردد EPROM دارای صفحه ای از جنس کوارتز هست و اگر این صفحه بیش از حد در محل نور فرابنفش قرار گیرد ، صفحه اکسید آن توانایی ذخیره الکترون را از دست می‌دهد ، زمان دسترسی EPROM حدود 150 - 120 نانو ثانیه است که البته کند تر از RAM عمل میکند.